URARTU ARAŞTIRMALARI ORTA ARAS HAVZASI

Bilindiği üzere Urartu Krallığı, bugün Van ili sınırları içinde kalan Tuşpa merkez olmak üzere M.Ö. 9. yüzyılda kurulmuş bir siyasi örgütlenmedir. Yeni bir devletin kuruluşu ile ilgili ilk bilgiler başkent Tuşpa’da bulunan Sardur Burcun’na işlenmiştir. Bu çivi yazılı kaynakta Lutupri oğlu Sardur kendisini evrenin kralı ilan etmektedir. Assur kaynaklarına göre bu dönemde bölgede birçok krallık bulunmaktadır. Bu krallıkların en azından Urartu kadar merkezi olmadığı bugün anlaşılmaktadır. Buna rağmen aktarılan Assur bilgilerinden bölgenin dağınık ve siyasi birlikten uzak olduğu anlaşılmaktadır. Urartu Krallığı merkezi bir krallık görünümü vermek veya bu doğrultuda hareket etmek için kısa sürede çevre bölgelerdeki kendine göre daha güçsüz siyasirakiplerine yönelmiştir. Urartu Krallığı’nın en çok uğraştıran siyasi rakipleri, kuzey ve kuzeydoğu bölgelerindeki Diauehi ve Erikua krallıkları olduğu görülmektedir. Bu krallıkları için verilen lokasyonlara göre su ve otlak yönünden zengin bölgeler Erikua ve Diauehi krallıklarının elindedir. Urartu Krallığı hem başkentteki hammadde ve insan gücüne duyduğu ihtiyaç hem başkenti korunaklı hale getirmek için karmaşık bir sisteme sahip seferler topluluğuna erken dönemlerden itibaren başlamıştır. Bugün tespit edilen arkeolojik sitelerin konumlarından anlaşıldığı kadarıyla Van Gölü Havzası’ndan Aras Havzası’na yönelme Tendürek- Aladağ silsilesinin batı ve doğusundan olmak üzere iki ayrı rotadan şekillenmiştir. Urartu Krallığı’nın Iğdır Ovası’na ulaşmasıardından burada mücadele ettiği Erikua Krallığı’na ait merkezleri yıktığı ve bir daha kullanılmayacak hale getirdiği anlaşılmaktadır. Kendinden önceki kültüre ait yerleşim yerlerine tahrip eden Urartu’nun yeni yerleşim yerleri inşa etmesi bölgeyi arkeolojik açıdan son derece zengin bir görüntüye kavuşturmuştur.