SİİRT ARAP DİYALEKTİNDE KULLANILAN ATASÖZÜ VE DEYİMLER

İnsanoğlu dünya ile olan ilişkisini, toplumsal hayatını, yaşadığı ortamı yorumlama işlemini yazılı veya sözlü olarak yapmaktadır. Bu ilişkiyi söz veya yazı vasıtasıyla değerlendirmekte ve sorguya çekmektedir. Dünyanın sözle kurulup sözle yıkıldığını söyleyen Mevlana Celâleddîn-i Rûmî de bu gerçeği dile getirmiştir. Özellikle toplumların sözlü kültürü, konuşulan dil ile yapılmakta ve her toplum yaşanılan toplumsal problemler, elde edilen çeşitli tecrübeler, hastalıklar, düğünler, cenazeler vs. için özel kavramlar kullanılmıştır. Bu kavramlar bazen birbirine zıt, bazen birbirine benzer bir şekilde dil ve tarih aracılığıyla yazılı veya sözlü olarak gelecek nesillere aktarılmakta bazen de unutulmaya terkedilmektedir. Bu çerçevede bir milletin kültürel ve sosyal alanda zenginliğini en güzel şekilde ifade eden dildir. Dilin zenginliğini de en güzel şekilde açıklayan atasözleri ve deyimleridir. Bu itibarla; elinizdeki eser, Siirt’in kendine özgü Arapça lehçesinde var olan atasözleri ve deyimlerini tahlil ederek ele almıştır. Yapılan tahlil sonucunda Siirt Arapçasının fasih Arapçaya olan yakınlığı, bununla beraber Türkçe ve Kürtçeden ne kadar etkilendiği tespit edilmiştir. Bu bağlamda elinizdeki eser, okurlarının öncelikle büyük bir geçmişe ve kültürel birikime sahip olan Siirt ilinin tarihi, Arap dili ve Arap lehçeleri gibi konuları; akabinde Siirt Araplarını ve Siirt Arapçası; neticede kitabın temel konusunu teşkil eden Siirt’te yaşayan Arapların günlük hayatta kullanageldikleri atasözleri ve deyimleri hakkında bilgi sahibi olmasına yardımcı olacaktır.