ŞEYHÜLİSLÂM KEMÂLPAŞAZÂDE’NİN HAYATI ve KADER PROBLEMİNE YAKLAŞIMI

Osmanlı Devleti’nin yükselme döneminde yetişmiş önemli düşünürlerden biri olan İbn Kemâl, birçok alanda çok sayıda eser vermiş, devlet yönetiminde Şeyhülislâmlık makamına kadar yükselerek, devrinde önemli görevlerde bulunmuş ve ülkenin idarî yapısında etkili olmuş çok yönlü bir âlimdir. Değişik ilim dallarına ilişkin eserleri yanında kelâm ve felsefe alanındaki eserleriyle de tanınan İbn Kemâl’in Risâle fi’l-Cebr ve’l-kader adlı risâlesi çalışmamızın merkezinde yer alacaktır. Üç bölümden oluşmakta olan çalışmamızın birinci bölümünde İbn Kemâl’in hayatı ve ilmî değeri incelenmiş, ikinci bölümünde Risâle fi’l-Cebr ve’l-kader risâlenin tahlili yapılmış, üçüncü bölümünde ise söz konusu risâle ışığında müellifin kazâ ve kader anlayışının ortaya konmasına çalışılmıştır. Ayrıca bu bölümde, kader ve kaza problemine kelâm ekollerinin yaklaşımları müzakere edilmiştir. Çalışmada, söz konusu risâlenin Ahmed Cevdet tarafından Resâil-ü İbn Kemâl başlıklı külliyatı içinde yer alan (İstanbul 1316, 158-185) matbû nüshası esas alınmıştır. Zaman zaman müellifin diğer risâlelerine de gerektiği ölçüde atıfta bulunulmuştur.