NEDENSELLİK BAĞLAMINDA ARAP DİLİ VE BELAGATI (DOĞUŞU- GELİŞİMİ-TARİHİ)

Elinizdeki bu eserde, Arap dili ve belâgat ilminin oluşumu ve gelişimindeki süreçler, sebep-sonuç bağlamında ele alınmıştır. Bir giriş ve üç bölümden oluşan çalışma, Arap Yarımadası’nın coğrafi, sosyo kültürel yapısını ele almakta ve Arap dili tarihinin geçmişine temas etmektedir.

Girişte araştırmanın konusu, amacı ve metodunun yanı sıra Arapların coğrafi ve lengüistik yapısına değinilmektedir. Birinci bölümde Arapların kendi içinde ve diğer milletlerle dil, kültür vs. etkileşimleri ele alınmakta ve Arapların yabancı kültürlerin etkisinden nasıl korundukları anlatılmaktadır. Arap Yarımadası’nın doğal yapısının, Arap dil melekesinin gelişimindeki etkisine de değinilmektedir. Daha sonra, Arap cahiliye toplumunun harikulade zevk düzeyinde olan gelişmiş söz sanatlarının yapısı ve arkasındaki faktörler ele alınmaktadır. Kur’ân-ı Kerîm’in nüzulü ile birlikte yeni bir döneme girildiğine ve Kur’ân’daki belâgat sanatına dikkat çekilerek Kuran’ın mucizevi belâgatinin ne olduğu teşhis edilmeğe çalışılmaktadır. Çalışmanın ikinci bölümünde, Kur’ân’ın nüzulü zamanlarından sonra edebi bir zevk halinde olan Arap belâgat melekesinin tespit ve telif edildiği dönem ele alınmıştır. Burada ilk olarak belâgat ilminin telif edilmesine amil olan, birçok neden zikredilmektedir. Ancak telifteki temel sebebin Kuran’ın edebi mucizeliğinin bariz bir şekilde ortaya konulmak istenmesi olduğuna dikkat çekilmiştir. Yine Belâgat ilminin müstakilleşme sürecinde diğer bilimlerden ayrılış merhaleleri sebep sonuç bağlamında analiz edilmiştir. Üçüncü ve son bölümde ise, belâgat ilminde şerh, haşiye, teshil gibi çalışmalar dönemi, sebep sonuç bağlamında ele alınmıştır. Bu kısımda, XIX. yüzyıldan günümüze kadar belâgat ilminin yeni gelişimine ve yeni yönelişlere dikkat çekilmiştir. Çalışma boyunca Arap dili belâgatının oluşum ve gelişim süreci içinde her merhalede sebep sonuç ilişkisi ortaya konmuştur.