NÂBIGA ZÜBYÂNÎ’NIN ŞIIRLERINDE KRAL İMGESI: DIL VE STATÜ

Şiir, duyguların, düşüncelerin ve hayal gücünün estetik bir dil aracılığıyla ifade edildiği edebî bir sanattır. Bu sanatın temel unsuru imgelerdir. İmgeler aracılığıyla şair, somut nesne ve olayları soyutlaştırarak okuyucunun zihninde canlı tasvirler oluşturmayı amaçlar. Farklı milletlerin şiirlerinde kendisine yer bulan imgelerden biri olan kral figürü, otorite ve güç temsili olmanın ötesinde, cesaret, cömertlik ve kutsallık gibi niteliklerle de ilişkilendirilir. Cahiliye Dönemi Arap şiirinde ise kral, bu olumlu özelliklerin yanı sıra, zaman zaman zulüm ve zorbalıkla da anılan bir karakter olarak karşımıza çıkar. Bu yönüyle kral imgesi, dönemin sosyal, politik, dini ve kültürel yapısını anlamak açısından önemli bir unsur olarak belirir. Bu bağlamda, “Nâbiga ez-Zübyânî’nin Şiirlerinde Kral İmgesi: Dil ve Statü” adlı bu çalışma, Cahiliye Dönemi şiirini sosyo-kültürel yapının ve ideolojik kodların yansıması olarak ele almaktadır. Ayrıca bu şiirlerin kolektif belleğin oluşum ve aktarım mekanizmalarını da ortaya koyduğunu göstermektedir. Toplumdilbilimsel perspektiften bakıldığında, bu şiirlerdeki dilsel kullanımlar, iktidar ilişkilerinin ve sosyal hiyerarşinin nasıl tesis edildiğini ve sürdürüldüğünü gözler önüne sermektedir. Çalışmada, şairlerin kral imgesini oluştururken başvurdukları dilsel stratejiler, dönemin ideolojik yapılanmasını ve değerler sistemini yansıtması bakımından incelenmiştir. Şiirlerde tekrarlanan cesaret, cömertlik, güç, otorite, adalet ve kutsallık gibi kral imgeleri; edebî motifler olmanın ötesinde, toplumsal düzenin meşruiyet araçları olarak işlev görmektedir. Cahiliye Dönemi şairlerinden Nâbiga ez-Zübyânî’nin (ö. 604 [?]) şiirlerinde kral imgeleri ise dilin sosyal statüyü yansıtması açısından özellikle dikkat çekicidir. Kralların tasvir edilme biçimleri, toplumun ideal liderlik anlayışını yansıtırken aynı zamanda bu liderliğin meşruiyetini de dilsel düzlemde inşa etmektedir. Bu bağlamda, Cahiliye şiirindeki dil yalnızca betimleyici değil, aynı zamanda toplumsal gerçekliği kurgulayan bir işleve sahiptir. Sonuç olarak bu çalışma, Cahiliye şiirindeki kral imgesinin hem dönemin sosyo-politik yapısını aydınlatmakta hem de dilin toplumsal gerçekliği nasıl inşa ettiğini ve yansıttığını göstermeye odaklanmaktadır. Gayret bizden, başarı Allah’tan.