MÜŞİR VEYSEL PAŞA’NIN HAYATI VE YAŞADIĞI DÖNEM (?-1891)

Biyografi çalışmaları tarih bilimine katkı sunan, dönemin daha iyi anlaşılması için önemli bilgiler ve ayrıntılar sunan çalışmalardır. Ülkemizde bu çalışmaların başlangıcı çok eskilere kadar gidebilmektedir. Bu  çalışmalar, gelişen olaylar içinde var olan, olayların seyrini etkileyen bir kısım simaların daha iyi anlaşılmasını sağladığı gibi, araştırmaların eksik kalan yönlerine de katkı sağlamaktadır. Bu tür çalışmaların en zor tarafı kaynak ve bilgi yetersizliğidir. Dolayısıyla istenilen amaca ulaşmak ve doyurucu bilgilere ulaşmak hem çok zordur hem de çok zaman almaktadır. Özellikle fazla şöhret bulmamış, ses getirici olayların içinde bulunmamış şahsiyetlerin biyografisi yazmak daha da zorlaşmaktadır. İşte mareşalliğe kadar yükselmiş, 1877-78 Osmanlı-Rus Savaşı’na katılmış, emekli olamadan hastalanarak vefat etmiş bulunan Veysel Paşa hakkında da bilgiler çok azdır. Sultan Abdülhamid dönemi paşaları hakkında birçok biyografik doktora çalışması yapılmıştır. Süleyman Paşa, Gazi Osman Paşa, Gazi Ethem Paşa, Recep Paşa vs. Veysel Paşa hakkında henüz böyle bir çalışma yapılmamıştır. En son Ulusal Tez Merkezi üzerinden yaptığımız taramada her hangi bir bulguya rastlamadık. Dolayısıyla Veysel Paşa hakkında bu çalışma ilk biyografi çalışması olacaktır. Bu açıdan bakıldığında önemli bir çalışma olup, alan çalışması yapacak araştırmacılara katkı yapacağını umuyoruz. Veysel Paşa hakkında bilgi yok denecek kadar azdır. Neredeyse birer paragraf hacminde Mehmed Süreyya’nın “Sicilli Osmani” adlı eseri ile Alaaddin Gövsa’nın “Meşhur Adamlar Ansiklopedisi” adlı eserlerde yer almıştır. Verilen bilgilerde; doğum tarihi, doğum yeri, çocukluk ve eğitim dönemi hakkında malumat yer almamıştır. Arnavut asıllı olduğu ve 1843 yılında orduya katıldığı şeklinde ifadeler yer almıştır. Ancak verilen tarih yanlıştır. 1843 yılında orduya katılmamış, büyük bir ihtimalle 1840’lı yıllarda doğmuş ve 1860’tan sonra

orduya katılmıştır. Babasının adının Ömer olduğunu da yine incelediğimiz iki vesika aracılığıyla tespit ettik. Bu vesikalarda “Veysel Hilmi bin Ömer” ibarelerine ulaştık. Teğmen olarak orduya katılan Paşa’nın adı özellikle Osmanlı-Sırp-Karadağ ve hemen akabinde başlayan Osmanlı-Rus Savaşı (93 Harbi) ile ilgili vesikalarda yer almaya başlamıştır. Telif eserlerde çok az ve dolaylı olarak kendisinden söz edilen Veysel Paşa hakkındaki bu çalışma büyük bir ekseriyetle arşiv vesikaları üzerinde yapılan çalışmalar sonucu ortaya çıkarılmıştır. Savaşlara katılmış olmasından dolayı Genelkurmay Başkanlığı’nın ATASE Arşivi çok önemli bilgilere ulaşmamıza imkân sağlamıştır. İkincisi ise tahmin edileceği üzere Cumhurbaşkanlığı Osmanlı Arşivi olmuştur.