MODERN FAS ÖYKÜSÜ VE MUHAMMED ZAFZÂF

XIX. yy’dan itibaren sömürge rejimlerinin çeşitli politikalarına sahne olan Fas, 1912-1956 yılları arasında Fransız himayesine girmiştir. Bu dönemde diğer Arap ülkelerinde Arap Rönesans’ı olarak adlandırılan "Nahda Hareketi” başlamışken, Fas’ta ise bu hareketin I. Dünya Savaşı’nın hemen öncesinde başladığı görülmektedir. Diğer Arap ülkelerine kıyasla yaşanan gecikmeden dolayı Fas edebiyatı, uzun bir süre eski kültürün ve klasik Arap edebiyatının etkisinde kalmıştır. İşte bu nedenle de Mağrip ülkelerinden olan modern Cezayir ve Tunus edebiyatında olduğu gibi Fas edebiyatında da kısa öykü ve roman gibi nesir türlerinin oldukça geç bir zamanda ortaya çıktığı tespit edilmiştir. Bu çalışmada, ilk olarak modern Fas edebiyatında kısa öykü türünün doğuşundan gelişimine kadar geçirmiş olduğu merhalelerden bahsedilmiştir. Ardından Fas kısa öyküsünün en önemli öncülerinden birisi olan Muhammed Zafzâf’ın hayatı, edebi kişiliği ve eserleri ele alınmıştır. Son olarak da Muhammed Zafzâf’ın Bâ’i‘atu’l-Verd adlı kısa öykü koleksiyonu teknik ve tematik açıdan tahlil edilmiştir. "Başlangıçta benim için yazmak bir ayrıcalık değildi. Bu yazma işini de bir servet elde etmek veya şöhret sahibi olmak için yapmıyorum. Doğal olarak herhangi bir genç yazmaya başladığında ya zengin ya da meşhur olmak için yazar. Fakat benim yazma sebebim ise yazmanın var oluşumun ta kendisi olmasından ötürüdür. Yazmadığım zaman sanki artık yaşamak istemiyormuşum gibi geliyor bana. Ben bu dünyaya çocuk sahibi olmak, mal mülk

kazanmak veya dünyevi mevkileri elde etmek için gelmedim. Bu yüzden ölüm temasına yoğunlaştığım için bazı eleştirmenler "Bâ’i‘atu’l-Verd” ve "Efvâh Vâsi‘â” gibi eserlerimi kusurlu buluyorlar. Fakat ben ölüm olgusuna odaklanmayı yaşamaya ve bu fani dünyada iyilik yapmaya teşebbüs etmek olarak görüyorum. Zira dünya, ednadan ibarettir. Edna ise Arapçada değersiz, küçük ve alçak manalarına gelir. Ölümü her hissettiğimizde hayatı ve iyilik yapmayı daha çok severiz. Bu yüzden ölüm temasına yoğunlaşıyorum.”

Muhammed Zafzâf