Klasik Türkçe Tıp Metinlerinde Gereklilik ve Yükümlülük Kipliği

 İnsanoğlu, genel olarak kendisi, diğer insanlar, nesneler ve olaylarla ilgili çıkarımlar yapar ve bunları çoğunlukla dille anlatır. Bulutlara bakarak yağmur yağabilir veya yağmur yağacak, demesi; yazı yazma aracına bakarak, bu kalemdir, ifadesi; yüksek ateşe bakarak, doktora gitmelisin, yorumu bu çıkarımlara birer örnektir. Çıkarımların adları, çeşitleri, onların doğru veya yanlış olarak nasıl değerlendirileceği, onları işaretleyen birimler ve onların dereceleri, çıkarımdaki anlamlara olumluluğun ve olumsuzluğun etkisi Türkiye’de ve dünyada sıkça merak edilir ve tartışılır olmuştur. Bunu merak eden ilk kişi bilinemese de bunu sistemleştirmeye çalışanın ilk Aristo olduğu konusunda ortak görüşler bulunmaktadır. Aristo’dan sonra çıkarımlar ve önermelerle ilgili araştırmalar artmış ve konuyu çalışanların çoğu onu kendi sözcükleri, terimleri veya mevcut terimlere yaptıkları kendi yorumlarıyla anlatagelmişlerdir. Bundan dolayı onu anlatan terimlerin bile her araştırmacıya göre değiştiği gerçeği ve hatta kaosu da araştırmacılarca vurgulanmaktadır. Bu kaosu mood (kip) ve modalite (kiplik) kavramları da giderememiştir. Bu yüzden kiplik çalışmalarında gelinen noktada başlangıç aşamasında olunmasa da onun sonuna da gelin(e)memiştir. Bu anlamda van der Auwera ve Aguilar’ın yapmış olduğu, 2000 yılı aşkın süreden beri disiplinimiz kip ve kipliği, temel seviyeden daha iyi bir anlama seviyesine ulaştıramamıştır. Ancak kip ve kipliğin büyüleyici bir şekilde zor olduğunun hissedilmesine rağmen geçmiş çalışmalar hâlâ öğreticidir vurgusu anılmaya değerdir. Klasik Türkçe tıp metinlerindeki gereklilik ve yükümlülük kipliği konulu çalışmam da onun sırlı dünyasına küçük bir aydınlık katabilme ümidiyle oluşturulmuş ve elde edilen verilerle kip ve kiplik çalışmalarına katkı sunmayı amaç edinmiştir. Elbette bu çalışmada da kip, kiplik, gereklilik ve yükümlülük gibi temel teknik terimler için geçmiş çalışmaların öğreticiliğinden yararlanmıştır.