KLASİK ARAP ŞİİRİNDE SİYAHÎLER OPTİMİST VE PESİMİST YAKLAŞIMLARI ÖZELİNDE

Klasik Arap şiirinde en fazla göze çarpan özelliklerin başında gazel ve hiciv gibi temaların geldiği görülmektedir. Bu yüzden şiirleri her iki temadan yoksun olan şâirlere rastlamak neredeyse imkânsızdır. Söz konusu her iki temada daha çok muhatapların fiziki özelliklerine vurgu yapıldığı için övgü ve yergiye konu olanlar genellikle gerçek kişiler olmuştur. Gazel ve hiciv eksenli yaklaşımların ardında haklı haksız birçok neden yatmaktadır; ama en çok dikkat çekeni siyahîlerin ten rengi etrafında gelişen beyitlerdir. Nitekim güzellik ve çekiciliğin beyaz ten ile özdeşleştiği Arap kültüründe, sürme, vücuttaki benler ve misk maddesi üzerinden verdikleri örneklerle alışılmışın dışına çıkarak teni siyah olan kadınlara ilan-ı aşk yapmaktan çekinmeyen kimi şâirlere karşın kimileri de siyah ten rengini her türlü dışlama ve hakaret etme enstrümanı yapmıştır. Elinizdeki kitap, bahsi geçen ve ten rengi özelinde birbirinin karşıtı addedilebilecek her iki yaklaşım ile birlikte siyahîliği kendi kaderi gibi gören bazı şâirlerin sahip oldukları ten rengine dair duygusal söylemlerini klasik Arap şiiri perspektifinde konu edinmiştir. Siyahîler için kullanılan kavramların anlam ve etimolojik tahlilinin yanı sıra geçmişleri ve sahip oldukları ten rengine ilişkin karşıt görüşleri de ihtiva eden kitapta farklı şâirlere ait birçok beyit muhtelif başlıklar altında zikredilmiştir. Konuyla ilk defa muhatap olacak okuyucuların damak zevkini arttıracağı ümidiyle özellikle art arda zikredilen tüm beyitlerin Türkçe çevirilerinin kafiyeli olmasına özen gösterilmiştir. Klasik Arap literatürünün sabırlı ve itinalı bir şekilde taranması neticesinde siyahîlerin lehine ve aleyhine olabilecek yaklaşımları sistematik bir şekilde inceleme konusu yapan kitap bu yönüyle özgün bir niteliğe sahiptir.