KIRÂATLERDE MÜDREC KAVRAMI (KAVRAMIN KIRÂATLERDE KULLANILIP KULLANILMAMASININ MANTIĞINA DAİR)

Mushafların hattına uymayan, tefsir mahiyetli eklemelerden oluşan ve Hz. Peygamber’e nispet edilmeyen rivâyetler zamanla kıraat olarak adlandırılmıştır. Müdrecle ilgili yapılan tarifler; asıl metinde olmayan ancak bir takım amaçlarla asıl metnin kenarına ya da değişik yerlerine yapılan ilâveler şeklinde özetlenebilir. Bu uygulama, nâzil olan âyetlerin vahiy kâtipleri tarafından yazılmaya başlandığı andan itibaren yaşanmış ve zamanla Hz. Alî, Abdullah İbn Mes'ud, Ubeyy İbn Ka'b gibi Sahâbenin önde gelen âlimlerine ait, özel notlarla birlikte şahsî Mushaflar ortaya çıkmıştır. Müdrec kıraat diye isimlendirilen bu fazlalıklar bir kıraat türü olmaktan çok tefsir amacıyla satır aralarına konulmuş izahlar şeklinde anlaşılmalıdır. Sahâbenin, Kur'ân'dan olmayan şeylerin Kur'ân'a karışmasından emin olduklarından âyetleri izah etmek maksadıyla özel Mushaflarına bazı açıklamalar koydukları, fakat başkalarını böyle yapmaktan menettikleri nakledilmektedir.