İBN KEMAL’İN FETVALARI IŞIĞINDA OSMANLI’DA İSLÂM HUKUKU

Çalışmamız giriş, altı bölüm ve bir sonuçtan oluşmaktadır. Giriş bölümünde araştırmamızın önemi, sınırları ve kaynakları üzerinde durduk. İbn Kemal’in fetvalarının bulunduğu kaynakları belirterek, çalışmamızın sınırlarını tayin ettik. İlk bölümde, İbn Kemal’in hayatı, görevleri, talebeleri ve hukuka dair eserlerini kısaca tanıttık. Ayrıca zamanın değişmesiyle buna bağlı bazı hükümlerin değiştiğini dikkate alarak dönemin siyasi, sosyal ve hukuki durumunu ortaya koymaya çalıştık. İkinci bölümde fetvalar çerçevesinde aile hukuku, evlilik sözleşmesi ve unsurları, evliliğin doğurduğu hukuki sonuçlar ve evliliğin sona ermesi konularını inceleyerek Osmanlı aile hukukunun sorunlarını ve çözümlerini tahlil etmeye çalıştık. Üçüncü bölümde fetvalar çerçevesinde ticaret, esnaflar ve finansmanla ilgili sorunlara ve çözümlerine yer verdik. Dördüncü bölümde mirî arazi ve vergisiyle ilgili sorunları ve çözümleri ele aldık. Beşinci bölümde yine aynı şekilde vakıflar ve idaresini inceledik. Altıncı bölümde fetvalar çerçevesinde mülkiyete ve şahsa karşı işlenen suçlar ve cezalara yer verdik. Sonuç kısmında da bütün bölümlerin kısa bir değerlendirmesini yapmaya çalıştık. Elinizdeki bu çalışma 2008 yılında “İbn Kemal’in Fetvaları Işığında Osmanlı’da İslâm Hukuku” adlı doktora tezinin kitaplaşmış halidir. Daha önce OSAV yayınları arasında İbn Kemal’in fetvaları “Kanûnî Devrinde Osmanlı’da Hukûkî Hayat” adıyla yayınlanmıştı.