GÖNÜL MÜTEFEKKİRİ MEVLÂNÂ’DA TANRI-İNSAN İLİŞKİSİ

Bu çalışmada eserleriyle, ilmi yetkinliğiyle, kendine özgü bakış açısı ve diliyle hem kendi dönemindeki hem de kendinden sonraki düşünceleri etkilemiş bir düşünür olan Mevlânâ’nın Tanrı-insan ilişkisine dair düşüncelerini ortaya koyup değerlendirmeye çalışacağız. Mevlânâ, ele aldığı konuları tasavvufî bir yöntemle analiz etmeyi ve tartışma sahasına sürmeyi uygun görmüştür. O, Tanrı-insan arasındaki ilişkinin adını aşk olarak koymuş ve bu yolla Tanrı’ya ulaşılabileceğini belirtmiştir. Çalışmamızın birinci bölümünde ise, Mevlânâ’nın bakış açısıyla Tanrı ve insan konularını ayrı ayrı ele alıp analiz etmeye çalıştık. Bu bölümde, Mevlânâ’nın Tanrı tasavvuru ve O’nun nasıl bilinebileceği aşk kavramı analiz edilerek ortaya konulmaya çalışılmıştır. Ayrıca mütefekkirin insan tasavvuru, tahlili ve onu oluşturan unsur ve kuvvetler ele alınıp değerlendirilmiştir. İkinci bölümde ise, Tanrı-evren ve Tanrı-insan konularına bağlı olarak evrenin yaratılışı ve bu evren içerisinde insanın konumu Mevlânâ’nın bakış açısıyla değerlendirilmeye çalışılmıştır. Böylece Tanrı- insan ilişkisinin boyutları ortaya konularak insanın Tanrı karşısındaki durumunun belirlenmesi hedeflenmiştir. Nitekim bu ilişkinin ortaya çıkmasına bağlı olarak insanın özgürlüğü ve kötülük problemi de yine bu bölümde ele alınmıştır.