FENN-İ İNŞÂ YÂHÛD LİSÂN-I KİTÂBET

Fenn-i İnşâ yâhûd Lisân-ı Kitâbet, Osmanlı devletinin son döneminde kullanılan yazı dili ile ilgili bilgilerin yanında devlet yönetimi ile yapılan yazışmalardaki kuralları içermektedir. Bu kurallar hem yazı dilinde uyulması ve uygulanması gerekenleri hem de adabımuaşeret kurallarını kapsamaktadır. Bir yazı dili ve kültürünün oluşturulduğu Osmanlının son döneminde resmi, gayrıresmi yazışmalarda hiyerarşik yapı dikkate alınarak yapılması ve yapılmaması gerekenler özenle belirlenmiştir. Çünkü Doğu, Batı ve İslam medeniyetini idrak etmiş olan Osmanlı, hiyerarşik yapıyı ve ilişkileri oldukça önemsemiştir. Bundan dolayı bir bürokrasi dil ve üslubunun oluşturulduğu ve kullanıldığı görülmektedir. Bu dil ve üslup, bugün için belli ölçüde yapmacık veya gereksiz görülse bile döneminin devlet-millet ve milletlerarası ilişkilerini düzenlemiştir. Dönemin kültürel birikimini de günümüze kadar ulaştırmıştır. Resmi ve gayrıresmi yazışma ve mektuplaşmalarda hitapların çeşitliliği ile anlam zenginliği bakımından katettiği mesafe ve aşamanın hangi düzeye ulaştığını göstermesi de oldukça önemlidir.