EBÛ UBEYD KASIM B. SELLÂM VE EN-NÂSİH VE’L-MENSÛH ADLI ESERİNİN TAHLİLİ

Ebû Ubeyd Kasım b. Sellâm, özellikle İslami ilimlerin sözlü dönemden yazılı döneme geçtiği ve ilimlerin tasnif edildiği bir dönemde önemli bir rol oynamıştır. Bu dönemde üstlendiği öncü rol büyük bir öneme sahiptir. Ebû Ubeyd, bugünkü Afganistan sınırları içinde bulunan Herat'ta doğmuş ve görevlendirmeleri ve ilmi çalışmaları için birçok beldeye seyahatler yapmıştır. Fıkıh, hadis, lügat, edep, nesep ve kıraat gibi birçok alanda dönemin önde gelen alimlerinden eğitimler almıştır. Ayrıca aldığı ilmi, sonraki nesillere aktarma konusunda da geri durmamış ve bulunduğu bölgelerde ilim meclisleri kurarak birçok talebe yetiştirmiştir. Çok yönlü bir alim olması nedeniyle fıkıh, hadis, lügat, edep, nesep ve kıraat gibi alanlarda kırka yakın eser kaleme almıştır. Bunlardan biri de en-Nâsih ve'l-Mensûh adlı eseridir. Bu eser, ahkamı ilgilendirmesi ve müçtehit olma şartlarından biri olan nâsih ve mensûhu bilme konusunu ihtiva etmesinden ötürü fıkıh alanında önemli bir eser olarak kabul edilir. Eserde, döneminin bilinen tasnif metodundan farklı olarak konular fıkhî konulara göre kategorize edilmiş ve sadece ayetler ele alınmakla kalmamış, aynı zamanda konuyla ilgili hadisler de kitap içinde yer almıştır. Bu özellikleriyle alanında  öncü bir eserdir. Ancak, şimdiye kadar bu kitaba yeterli ilgi gösterilmediği tespit edilmiştir. Bu nedenle, çalışmanın amacı müellifin hayatını ele almak ve en-Nâsih ve'l-Mensûh adlı eseri ilmî alanda tanıtmaktır.