Diyârbekirli Abdurrahman Avnî ve Şiirleri

Diyarbakır, Dicle ve Esfel Bahçeleri gibi doğal güzellikleri yanında, içindeki tarihî ve mimarî şaheserleriyle birlikte yetiştirdiği birçok bilim insanı, sanatkâr, edip ve şairleriyle de bilinen ve tanınan kültür şehirlerimizin önde gelenlerindendir. Diyarbakır’ın yetiştirdiği edip ve şairleri hakkında Evliyâ Çelebi Seyahatnâme’sinde "Bu diyâr cânib-i şark ve taraf-ı Acem olmağıla niçe yüz fusehâ vü büleğâ şu‘arâ-yı kâmilleri vardır.” diyerek bu hakikati vurgulamıştır. Halilî (1485), Cemilî (1507), İbrahim Gülşenî (1553), Hâmî (1747), Vâlî (1738), Lebîb (1768), Ahmed Mürşidî (1760), Kâmî (1766), Refî’ (1815), Said Paşa (1891) bunlardan birkaçıdır. Diyarbakır ve yöresi üzerine araştırmaları bulunan Şevket Beysanoğlu ise hazırladığı Diyarbakırlı İlim ve Sanat Adamları adlı eserinde Diyarbakır’da yetişen ilim ve sanat insanlarının sayısının beş yüzün üzerinde olduğunu söylemektedir. Bununla beraber muhtemelen daha adı ve eseri tespit edilemeyen başka şairler de çıkacaktır. Genelde klasik edebiyat geleneği içinde şiirler söyleyen Abdurrahman Avnî bu şairlerden biridir. Bilindiği üzere edip ve şairlerin hepsi tanınmada her zaman aynı şansa sahip değildirler. Bunlardan bazılarının yazdıkları, ya zamanında takdir edilmemiş ya da takdir edebilecek bir çevreye sahip olamamıştır. Bir kısmı da müellifinin defterleri arasında unutulmaya yüz tutmuş, bir köşede keşfedilip tanınmayı beklemektedirler. Abdurrahman Avnî de şiir defteri keşfedilene kadar bunlardan biriydi. Dolayısıyla bizim bu çalışmamız, XIX. yüzyılın sonu ile XX. yüzyılın başlarında yaşayan Diyarbekirli Abdurrahman Avnî’nin hayatı, sanatı ve şiirleri üzerinedir.