DÎVÂN-I ŞEYH İLHÂMÎ İNCELEME - METİN - TIPKIBASIM

İlhâmî 19. yüzyılın tekke şairlerindendir. Asıl adı Ali olan İlhâmî Eskişehir’in Seyitgazi ilçesindendir. İlçe, adını Seyyid Battal Gazi türbesi ve dergâhından almaktadır. Bu dergâh Anadolunun en eski Bektâşî kurumlarından olup İlhâmî söz konusu dergâhta şeyhlik yapmıştır. İlhâmî’nin torunu Şükrî Efendi, onun mürettep ve mükemmel bir divanı olduğunu ancak bu eserin zaman içinde kaybolduğunu belirtmektedir. Şükrî Efendi, İlhâmî’nin elde kalan az sayıdaki şiirinin kayıt altına alınması ve dedesinin unutulmaması düşüncesiyle şiirleri toplayarak yayımlamaya karar vermiştir. Bu şiirlerle birlikte basılmak üzere Seyyid Battal Gazi türbesi ve dergâhını tanıtan bir tarihçe de hazırlamıştır. Neticede eser, "Dîvân-ı Şeyh İlhâmî ve Seyyid Battâl Gâzî” başlığıyla R. 1334 / M. 1918’de yayımlanmıştır. Eserin iç kapağında ise "Seyyid Battâl Gâzî Târîhçesi ve Dîvânı” başlığı yer almaktadır. Kitapta Seyyid Battal Gazi türbe ve dergâhının tarihçesi 45 sayfa, İlhâmî’nin şiirleri ise 39 sayfadan oluşmaktadır. Kitap bu haliyle esasen iki ayrı eserden meydana gelmiştir. Araştırmamız İlhâmî’nin şiirleri üzerine olduğundan bu çalışmaya Seyyid Battal Gazi tarihçesi dâhil edilmemiştir. Şükrî Efendi, İlhâmî’nin 49 şiirini yayımlamıştır. Hacim bakımından eser bir divançe olsa da "Dîvân-ı Şeyh İlhâmî” başlığıyla yayımlandığından bu çalışmada da aynı başlık tercih edilmiştir. Üç ana bölümden oluşan çalışmanın birinci bölümünde İlhâmî’nin hayatı, eseri ve edebî kişiliği; ikinci bölümünde şiirlerin şekil ve içerik bakımından incelenmesi ve üçüncü bölümünde ise eski harfli divan metninin çeviri yazısı verilmiştir. Eserin sonunda kaynaklar, konuyla ilgili bazı resim ve fotoğraflar ile tıpkıbasım yer almaktadır.