AZÎZ NESEFÎ’YE GÖRE TASAVVUFTA İNSAN VE ÂLEM EL-MAKSADÜ’L-AKSÂ

Bir hayli zamandır ilgilendiğim ve gerek zihin gerek gönül dünyamda aydınlanmalara yol açan tasavvufî düşüncenin özelikle insan ve âlem konusuna olan yaklaşımı oldukça dikkate değer nitelik taşımaktadır. İnsanın kendini kaybettiği bu çağda özünü bulabilmesi, yaşadığı âlemle irtibatını keşfedebilmesi oldukça zor gibi görünse de kendini dar kalıplara geçiren, kemâlatının farkında olmaktan uzak, ruhunu ilahi güneşin ışığından modern dünyanın karanlık zindanlarında yitiren modern insanın kanayan yarasına ilm-i tasavvuf asırlardır adeta merhem sürmektedir. Özellikle belirtmek gerekir ki kadim düşünce geleneği içerisinde önemli bir mevzu olarak yerini alan insan kimdir? âlem nedir? gibi sorular sonraki süreçte hem Doğu felsefesinin hemde Batı felsefesinin tartıştığı konular arasında önemle yerini almıştır. Tasavvuf vahdet-i vücûd nazariyesi Tanrı-âlem-insan konusunda ileri sürdüğü düşünce sistemiyle epistemik ve ontolojik sahada sorgulanan varlığa dair bu sorunsalı cevaplar mahiyettedir. Zira insanın kendini bilmesi, hakikatini tanıması neticesinde mikro âlem olarak kabul gören insan makro âlemi tam manasıyla bilerek idrak edecektir.